آمبولی ریه چیست ؟
واژه آمبولي به معني انسداد شريان به وسيله يك جسم متحرك است. اين جسم به طور معمول يك لخته خون است . اما گاهي اوقات يك توده چربي ، يك حباب هوا ، تكه اي از يك تومور يا دسته اي از باكتري هاست . اين جسم متحرك به يك رگ خوني واقع در ريه ها وارد شده در آنجا گير افتاده و مانع از جريان خون مي شود.
آمبولی ریه حدود 10 درصد از بیماران، در عرض یک ساعت به مرگ منجر می شود. اگر فرد زنده بماند و تحت تشخیص و درمان صحیح قرار گیرد، پیامد آن خوب خواهد بود و در صورت نداشتن بیماری جدی در عرض تنها چند هفته به سلامت طبیعی باز می گردد.
علایم و نشانه ها
- درد ناگهانی قفسه سینه
- تنگي نفس ناگهاني
- اضطراب
- سرگیجه
- سرفه توليدكننده خلط خوني و يا حاوي رگه هاي خون
- تعريق شديد
- افزايش ضربان قلب
- قرمزی و گرمی اندام های تحتانی
- تورم اندام تحتانی
قبل از بروز علایم فوق معمولاً تورم و درد اندام های تحتانی وجود دارد.
تشخیص بیماری
- معاینات بالینی
- رادیوگرافی قفسه سینه
- اسکن ریه
- آنژیوگرافی ریه
- نوار قلب و آزمایشات خون
علت ها و عوامل خطر ابتلا به آمبولی ریه
- سن بالای ۶۰ سال
- هرگونه آسیب یا بیماری نیازمند استراحت طولانی در بستر
- نشستن در یک وضعیت ثابت به مدت طولانی برای نمونه در مسافرت با هواپیما
- عمل جراحی اخیر
- نارسایی احتقانی قلب
- اختلالات ریتم قلب
- پلی سیتمی، کم خونی همولیتیک
- شکستگی استخوان ران
- چاقی، استفاده از دخانیات
- بارداری
- مصرف قرصهای ضد بارداری به ویژه در خانمهای سیگاری
- فشارخون بالا
- سرطان ها که شایعترین آن سرطان پانکراس است
- آسیب به دیواره رگ ها مانند اعمال جراحی بر روی پاها، شکم و باسن
درمان غیر دارویی :
- جراحی در موارد نادر
- استفاده از جوراب کشی
- در هنگام خوابیدن پاها را بالاتر از سطح بستر قرار دهید.
- در طی استراحت در بستر اندام های تحتانی را به طور مکرر حرکت دهید تا به جریان یافتن خون کمک کند.
درمان دارویی :
- داروهای ضد انعقاد جهت حل کردن لخته
- تجویز اکسیژن در صورت نیاز
اولین گام در بیماران دارای آمبولی ریه داروی ضد انعقاد است.
- هپارین داروی ضد انعقادی است که در ابتدا و به عنوان یک راه حل فوری استفاده می شود، ولی نیاز به بستری در بیمارستان و بررسی آزمایش خون است.
- وارفارین داروی ضد انعقادی است که خوراکی است و ممکن است هفته ا طول بکشد تا خون به صورت مناسب رقیق شود
توجه :
در بیمارانی که داروی ضد انعقاد در منزل استفاده می کنند داشتن یک دفترچه یادداشت از دوز دارو، تاریخ دوره ای آزمایش ضد انعقادی PT و PTT طبق دستور پزشک و جواب آزمایش بسیار مهم است.
پیشگیری از آمبولی ریه
- از استراحت طولانیمدت در بستر خودداری کنید.
- در طی دوره نقاهت بیماری، از جوراب کشی استفاده کنید (چه در هنگام استراحت در بستر و چه در هنگام برخاستن از بستر(
- پس از جراحی هر چه سریع تر، حرکت اندامهای تحتانی و راه رفتن را شروع کنید.
- اجتناب از جراحیهای غیر ضروری. در این موارد از روشهای غیر جراحی استفاده کنید.
- خودداری از استعمال دخانیات، به خصوص در خانمهای 35 سال به بالا که قرص ضدبارداری مصرف میکنند در جلوگیری از آمبولی موثر است
- هنگام نشستن به مدت طولانی در یک جا، هر چند مدت یک بار بلند شوید و کمی راه بروید. مثلا در طی سفر هر 1 تا 2 ساعت مدتی ایستاده و به مدت 10 دقیقه راه بروید.