خود مراقبتی
خود مراقبتی شامل اعمالی است اکتسابی ، آگاهانه و هدفدارکه مردم برای خود و خانواده شان انجام میدهند تا تندرست بمانند، از سلامت ذهنی و جسمی خود حفاظت کنند، نیازهای اجتماعی و روانی خود را برآورده سازند، از بیماری ها و حوادث پیشگیری کنند، ناخوشی ها و وضعیت های مزمن را مراقبت کنند و نیز از سلامت خود بعد از بیماری حاد و یا بعد از ترخیص از بیمارستان حفاظت کنند. خود مراقبتی بوضوح موجب افزایش کارایی و مهارتهای فردی می شود و یکی از مفاهیم اصلی برای تاکید بر رفتار سالم است.
نمونه هایی از انواع خود مراقبتی
خود مراقبتی فیزیکی :
• خوردن منظم/ خوردن غذای سالم
• انجام ورزش روزانه
• انجام معاینات پزشکی ادواری و منظم
• پیشگیرانه
• دریافت خدمات و مراقبت های پزشکی مورد نیاز
• استراحت کافی هنگام بیماری
• انجام فعالیت های فیزیکی منظم
• داشتن خواب و استراحت کافی
• پوشش مناسب و بر اساس فصول سال
• رفتن به تعطیلات
• اجتناب از دستگاهها، لوازم و تجهیزات پرخطر
• و سایر موارد
خود مراقبتی روان شناختی :
• اختصاص وقت و زمان روزانه برای تفکر و تامل
• مراجعه به روانپزشک و یا روانکاو در صورت بروز مشکل یا ناراحتی روانی
• انجام اقدامات لازم برای کاهش تنش و استرس خود
• توجه به تجارب ،آرزوها، احساسات و عواطف خود
• مطالعه شاهکارهای ادبی و هنری
• اختصاص زمان مناسب برای رفتن به دامن طبیعت
• و سایر موراد
خود مراقبتی عاطفی :
• معاشرت و مراوده با دیگران
• برقراری ارتباط با افرادی که در زندگی مهم هستند.
• تعامل مهربانانه با خود و دیگران
• افتخار به خود
• مطالعه مجدد کتابهایی که دوستشان دارید
• گریه کردن وقتی که لازم است
• جستجوی چیزهایی برای خندیدن
• بیان خشم خود به روشی سازنده
• اختصاص وقت برای بازی با فرزندان
• و سایر موارد .
خود مراقبتی روحی معنوی :
• اختصاص زمان روزانه برای عبادت و نیایش
• انجام کارهای خیر و عام المنفعه
• کمک به نیازمندان
• شکرگزاری نعمت های الهی
• ارزشمند دانستن خوشبینی و امید
• مطالعه متون و ادبیات مذهبی و معنوی
• شرکت در مراسم و مناسک دینی و مذهبی
• تامل در ارزشها
• تلاوت و شنیدن آیات قرآن
• و سایر موارد
خود مراقبتی شغلی /در محل کار:
• خوردن ناهار روزانه با همکاران
• گفتگوی دوستانه روزانه با همکاران
• اختصاص وقت کافی برای انجام کامل وظایف محوله
• چینش محل کار بصورت مطبوع و زیبا
• متعادل نمودن حجم کار برای کاهش فشار کاری
• انجام نظارت و مشورت منظم
• شناسایی و استفاده از روش های ارتقای شغلی و حرفه ای
• تعیین حد و مرز خود با مشتریان و همکاران
• مذاکره منطقی برای رفع نیازهای کاری یا افزایش حقوق
• عضویت در گروه های همسان محل کار
• همکاری با برنامه های ارتقا سلامت محل کار
• و سایر موارد…
باید توجه داشت که رسیدن به تعادل بین تمامی حیطه های فوق نیز مساله مهمی است بنابراین:
لازم است تلاش کنیم که به تعادل بین زندگی کاری و زندگی روزمره خود برسیم .
لازم است تلاش کنیم که به تعادل بین کار، خانواده، روابط با دوستان، تفریح و استراحت برسیم.
و خلاصه اینکه خود مراقبتی یعنی مراقبت از خود، یعنی اینکه ما برای حفظ سلامت و شادابی خودمان، کارهای روزمره کوچکی انجام دهیم تا زندگی بهتر و سالمتری داشته باشیم.
واقعیت این است که کارهای زیادی هست که ما می توانیم برای خودمان انجام دهیم تا سالم و تندرست بمانیم هر چند که گاهی ممکن است به کمک پزشکان و مشاوران حیطه سلامت نیاز داشته باشیم، مثلا می توانیم:
- داروهایمان را صحیح و بموقع استفاده نماییم
- پرداختن به ورزش مورد علاقه مان را به بخشی از زندگی روزمره مان تبدیل نماییم
- مراقب وزن مان باشیم
- غذای سالم بخوریم و به اندازه کافی در شبانه روز آب بنوشیم
- زمانی را به استراحت اختصاص دهیم