مقدمه :
سکته قلبی در اصطلاح پزشکی MI (انفارکتوس میوکارد) عبارت است از انهدام و مرگ سلولی دائم و غیرقابل برگشت در بخشی از عضله قلب میوکارد، که به علت از بین رفتن جریان خون و وقوع یک کم خونی شدید عضله در آن قسمت از قلب روی می‌دهد. این توقف گردش خون ممکن است ناگهانی و بدون هیچ علائم قبلی نمایان گردد یا پس از چند حمله آنژینی درد قفسه سینه نمود یابد.
علل
عمده‌ترین دلیل سکته بسته‌شدن رگ‌های تغذیه‌کننده قلب است. برای رفع انسداد غیر از دارو، از بالن و جراحی قلب باز (پیوند به رگ مسدود شده) استفاده می‌شود. سکته قلبی نوعی عارضۀ فراگیر است که هرساله باعث در گذشتن هزاران تن می‌گردد
در میان عوامل مساعدکننده سابقه فامیلی، دیابت، فشارخون بالا، کلسترول خون بالا، استعمال دخانیات و الکل، فعالیت بدنی کم قابل ذکراند.
علايم شايع
درد قفسه سينه يا احساس سنگينی، فشردگی يا له شدگی در قفسه سينه، دردی که با احساس آن ميان قفسه سينه و جناغ و گاهی درد آرواره، گردن، بازوها، بين دو کتف، يا بالای شکم و ناحیه معده نيز ، احساس تیر کشیدن
- احساس وقوع مرگ
- تنگی نفس
- تهوع و استفراغ
- تعريق
- منگی
- ضعف
- احساس خفگی
- نگرانی
- افت فشار خون
در مواردی که فرد دچار سکته قلبی می‌شود، درد تا 20 دقیقه و بیشتر طول می‌کشد و گستره درد ممکن است به صورت سنگینی یا خنجری یا احساس فشردگی در قفسه سینه خود را نشان دهد
متأسفانه در بعضی افراد همچون دیابتی‌ها، سالمندان، افرادی که دارای سابقه طولانی مدت فشار خون هستند، افرادی که اعتیاد شدید دارند، خانم‌های خیلی چاق و سیگاری‌های حرفه‌ای درد ناشی از سکته کم احساس می‌شود و گاهاً نمی شود
رعایت توصیه‌های زیر از حمله قلبی پیشگیری می‌کند:
سیگار نکشیدن : اگر سیگار می‌کشید باید بدانید كه هر لحظه، مدت زمان سالم بودن قلب خود را کوتاه‌تر می‌کنید.
در معرض دود سیگار دیگران نباشید : حضور در محلی که دود سیگار وجود دارد، فرق خاصی با کشیدن سیگار ندارد
چک کردن کلسترول : همیشه سطح کلسترول خون خود را بررسی کنید. اگر کلسترول بد خونتان بالا بود، حتماً به پزشک مراجعه کنید و با مصرف دارو و تغییر رژیم غذایی، سعی در بهبود آن کنید
چک‌آپ پزشکی را به طور مرتب انجام دهید : بسیاری از عوامل خطرزایی که موجب حمله قلبی می‌شوند از جمله فشارخون بالا، کلسترول بالا و دیابت، در مراحل اولیه هیچ علائم مشخصی نشان نمی‌دهند؛ ولی با انجام آزمایش‌های پزشکی و آگاهی از وجود این ریسک فاکتورها از شرایط دشوار بعدی و ایجاد حمله قلبی جلوگیری کنید
کنترل فشار خون : هر فرد سالم باید هر سال دو بار فشار خونش را کنترل کند
به طور مرتب ورزش کنید : انجام نرمش و ورزش، عملکرد ماهیچه قلب را به صورت طبیعی حفظ می‌کند. ورزش کردن با حفظ وزن ایده‌آل و کنترل دیابت، مانع ایجاد حمله قلبی می‌شود. انجام ورزش در حد 3 دقیقه پیاده‌روی در روز و پنج روز در هفته، سلامتی شما را تضمین می‌کند
حفظ وزن ایده‌آل : داشتن وزن طبیعی، از بالا رفتن فشارخون و ابتلا به دیابت جلوگیری کرده و به دنبال آن، خطر حمله قلبی را نیز کاهش می‌دهد.
کنترل استرس : تلاش کنید تا استرس به عنوان یکی از عادت‌های روزانه زندگی‌تان نباشد؛ در غیر این صورت، شانس ابتلا به سکته قلبی بالا می‌برید
داشتن رژیم غذایی سالم : رژیم غذایی سرشار از چربی و کلسترول، باعث باریک شدن عروق قلبی می‌شود. اگر یک بار سکته کرده‌اید، خوردن چربی، کلسترول و نمک را کاهش دهید. خوردن نمک زیاد باعث افزایش فشارخون می‌شود. ماهی دارای امگا 3 بوده و باعث بهبود سطح کلسترول خون و جلوگیری از ایجاد لخته خون می‌شود. خوردن میزان زیادی میوه و سبزیجات به دلیل داشتن آنتی‌اکسیدان از آسیب دیدن عروق جلوگیری می‌کند.
بزرگ‌ترین خطر بی‌توجهی به سکته قلبی و علائم آن، مرگ است
در صورت زنده ماندن و عدم درمان صحیح فرد دچار نارسایی قلبی، تنگی تنفس، خستگی زودرس و علائم نارسایی قلبی همچون ورم پا و تندی ضربان قلب در هنگام فعالیت و استراحت می‌شود
اغلب موارد علائم این سکته‌ها با بیماری گاستریت یا التهاب معده اشتباه گرفته می‌شود که این امر بسیار خطرناک است در افرادی که مبتلا به دیابت هستند سکته‌های سطح تحتانی قلب شایع‌تر است که در اغلب موارد درد ناشی از این سکته‌ها در معده بروز می‌کند
گاستریت یا التهاب معده اکثر اوقات با درد در ناحیه معده بروز می‌کند، اما نکته‌ای که حائز اهمیت است توجه به عدم مصرف دارو بدون مراجعه به پزشک و تجویز پزشک است زیرا ممکن است دردی که در معده بروز کرده ناشی از سکته باشد نه گاستریت، در نتیجه عوارض سکته قلبی در این موارد افزایش می‌یابد و ممکن است به فوت منتهی شود.
اگر شاهد حمله قلبی فرد دیگری بودید، چکار باید کنید؟
اگر با فردی مواجه شدید که دچار حمله قلبی شده است و یا می شود سریعاً به مرکز اورژانس زنگ بزنید. اگر آموزش انجام احیای قلبی – ریوی را دیده‌اید، شروع به انجام کنید این کار کمک می‌کند اکسیژن به بدن و مغز برسد.
اقدام لازم هنگام بروز سکته قلبی
هنگام حمله قلبی باید سریع عمل کرد.:
اگر مشکوک هستید که دچار حمله قلبی شده‌اید یا نه، باز هم دست دست نکنید، فوری با مرکز اورژانس تماس بگیرید. اگر دسترسی به مرکز اورژانس ندارید، از یک نفر بخواهید شما را به نزدیک‌ترین مرکز درمانی برساند. فقط و فقط در حالت راحت و آرامش بمانید و نفس عمیق بکشید. فقط در صورتی خودتان رانندگی کنید که هیچ فرد دیگری را پیدا نمی‌کنید. با رانندگی کردن، شرایط خطرناک برای خود و دیگران ایجاد می‌کنید، بنابراین تا حد امکان این کار را انجام ندهید
اگر قبلاً قرص نیتروگلیسرین برایتان تجویز شده، حتماً تا رسیدن اورژانس یک عدد استفاده کنید.
قبلاً با پزشک خود مشورت کنید و مجوز استفاده از آسپرین را در صورت بروز حمله قلبی از او کسب کنید. جویدن قرص آسپرین احتمال آسیب به قلب را در حین سکته قلبی کاهش می‌دهد، زیرا احتمال ایجاد لخته را کاهش می‌دهد.
سکته قلبی بعد از تصادفات دومین عامل مرگ در ایران محسوب می‌شوند.