خود مراقبتی در فشارخون

خود مراقبتی در فشار خون

فشارخون یعنی فشاری که از طرف خون بر سطح داخلی رگهای بدن وارد می شود، اما وقتی می گوییم کسی فشارخون دارد یا به بیماری فشارخون مبتلاست، منظورمان چیز دیگری است. در این حالت منظورمان این است که شخص دچار افزایش فشارخون شریانی شده است.

به همین دلیل پزشکان می گویند استفاده از عبارت “پرفشاری خون” یا “فشارخون بالا” مناسب تر از “فشارخون” است.

در 90 تا 95 درصد موارد هیچ علت قطعی و شناخته شده ای برای ابتلاء به فشارخون وجود ندارد. پزشکان این نوع از بیماری را با نام “فشارخون اولیه” می شناسند، بیماری که معمولاً به مرور زمان و با افزایش سن ایجاد می شود. اما علت 5 تا 10 درصد از فشارخون ها معلوم است، در این موارد معمولاً مشکل از یک بیماری زمینه ای (مثل بیمای کلیوی، تومورهای غدد فوق کلیوی، بیمای مادرزادی قلب) شروع می شود. نام این نوع فشارخون، فشارخون ثانویه است، بیماری که به طور ناگهانی ظاهر می شود و شدتش هم معمولاً بیشتر از نوع اولیه است.

از کجا بفهمیم فشارخونمان بالا رفته یا نه ؟

متاسفانه این بیماری هیچ علامت خاصی ندارد و این همان چیزی است که فشارخون را به یک قاتل آرام و بی سروصدا تبدیل
می کند. تنها تعداد اندکی از مبتلایان ممکن است در مراحل اولیه بیماری دچار سردردهای گنگ، سرگیجه یا خون دماغ شوند. اما در بیشتر موارد این علایم وقتی ایجاد می شوند که فشارخون حسابی بالا رفته و کار به جاهای باریک کشیده شود.

اگر فشارخونتان بالاست 5 توصیه برایتان داریم :

1-دارو درمانی طبق تجویز پزشک          2-چکاب های دوره ای     3- کنترل وزن      4- غذا و تغذیه سالم       5- ورزش و فعالیت بدنی

دور سیگار و الکل خط بکشید و مصرف نمک را به حداقل برسانید

فشار خون تحت تاثیر چه عواملی است ؟

سن : با افزایش سن، خطر بروز فشارخون بیشر می شود. افزایش فشار خون در اوایل میانسالی و در بین مردان بیشتر است، اما زنان بعد از یائسگی بیشتر در معرض این بیماری اند.

نژاد : این بیماری در سیاه پوست ها شایع تر است و معمولاً در سن پایین تری هم بروز می کند و عوارض آن بیشتر و شدیدتر است.

سابقه خانوادگی : آنهایی که یک یا چند نفر از اعضای خانواده شان به این بیماری دچار باشند، احتمال ابتلای خودشان هم به فشارخون بیشتر خواهد بود.

اضافه وزن : هر چه وزنتان بیشتر باشد به این بیماری نزدیکترید.

کم تحرکی : هر چه کم تحرک تر باشید، تعداد ضربان قلبتان کمتر خواهد بود و هر چه تعداد ضربان قلبتان کمتر باشد، انقباض قلبی تان شدیدتر می شود و طبیعتاً فشارخون را بالا می برد.

استعمال دخانیات : مواد شیمیایی داخل تنباکو به دیواره شریان ها آسیب می رساند و باعث افزایش فشارخون می شود.

مصرف بیش از اندازه سدیم و نمک : وقتی از سدیم حرف
می زنیم در واقع از نمک طعام صحبت می کنیم که باعث می شود کلیه ها آب کمتری دفع کنند و به این ترتیب مایع زیادی در بدن جمع می شود این احتباس آب باعث افزایش حجم خون و در نتیجه باعث افزایش فشارخون می شود.

مصرف کمتر از اندازه پتاسیم : در بدن ما تعادلی بین سدیم و پتاسیم برقرار است که اگر یکی بالا برود و دیگری پایین می آید. یعنی اگر میزان پتاسیم بدن شما پایین بیاید، میزان سدیم افزایش می یابد و این یعنی شما در خطر فشارخون هستید.

استرس : استرس باعث افزایش موقت اما شدید فشارخون
می شود.

عوامل دیگر : کلسترول بالا، بیماری دیابت، بعضی بیماری های کلیوی، حاملگی و وقفه ی تنفسی حین خواب از عواملی هستند که
می توانند احتمال بروز فشارخون را بیشتر کنند.

با خوراکی های سرشار از پتاسیم به جنگ فشارخون بروید – پتاسیم علیه فشارخون

فشار خون طبیعی چند است ؟

فشارخون معمولاً در قالب دو عدد بیان می شود که عدد اول  یا بالاتر فشار خون سیستولیک است که فشار وارد بر شریان ها را در حالت انقباض قلب نشان می دهد و عدد دوم یا پایین تر فشار دیاستولیک است که همین فشار را در فاصله بین دو انقباض قلب نشان می دهد. در متون پزشکی میزان فشارخون را با واحد میلی مترجیوه بیان
می کند اما استفاده از واحد سانتی متر جیوه در بین مردم رایج تر است، یعنی وقتی می گوئیم فشارخون کسی 12 روی 8 است در واقع فشار سیستولیک 120 میلی متر جیوه و فشار دیاستولیک 80 میلی متر جیوه است. این میزان همان میزانی است که بیشتر پزشکان به عنوان مرز فشارخون طبیعی از آن یاد می کنند. البته باید بر این نکته نیز تاکید کرد که تنها با یک بار اندازه گیزی فشارخون نمی شود به کسی برچسب این بیماری را زد. فشارخون را باید در چند نوبت و در موقعیت ها و زمان های مختلف اندازه گرفت.

مهمترین عوارض فشارخون بالا بر ارگان های اصلی بدن :

مغز : سکته مغزی – آسیب ناشی از افزایش ناگهانی و شدید فشارخون – احساس گیجی و کاهش سطح هوشیای – سردرد – تشنج

خون : افزایش قند خون

قلب : سکته قلبی – نارسایی قلبی – آسیب قلبی ناشی از افزایش تدریجی و مداوم فشارخون

کلیه : آسیب کلیوی ناشی از افزایش تدریجی و مداوم فشارخون – نارسایی مزمن کلیه

تشخیص بیماری بر مبنای فشارخون اندازه گیری شده

و اما دو نکته مهم :

اول اینکه بعد از 50 سالگی عدد فشار خون سیستولیک مهم تر است، چون در این سنین رایج ترین نوع فشارخون همان نوعی است که در آن فشارخون سیستولیک افزایش پیدا می کند، اما فشار دیاستولیک طبیعی باقی می ماند.

دوم اینکه، افرادی که فشارخون شان در مرحله آستانه است، تقریباً یک نفر از هر دو نفرشان (در سن بالای 65 سال) به فشارخون دچار
می شوند.

بعد از افزایش فشارخون چه خطری در کمین ماست ؟

اگر فشار وارد بر دیواره داخلی شریان ها زیادتر شود، شریان ها دچار آسیب می شوند و به دنبال آن، عضو مربوطه آسیب می بیند. افزایش فشار وارد بر شریان ها باعث سفت و سخت شدن دیواره آنها می شود و این همان چیزی است که در زبان عامیانه از آن به (تصلب شرایین) یاد

می شود. تصلب شرایین به مرور زمینه ساز حمله قلبی و دیگر مشکلات عروقی خواهد بود. همچنین ممکن است رگ قطع شود و باد کند که به این حالت آنوریسم می گویند. درگیری رگهای مغزی در اثر افزایش فشارخون نیز می تواند باعث بروز سکته مغزی شود.

ضعیف و باریک شدن عروق کلیوی، نارسایی کلیوی را در پی خواهد داشت و ضخامت، باریکی و پارگی عروق در شبکیه چشم هم باعث کاهش یا فقدان بینایی می شود.

نارسایی قلبی نیز یکی از عوارض بلند مدت فشار خون است. وقتی قلب مجبور باشد عمل تلمبه کردن خون را در برابر فشارخون بالاتری انجام بدهد، ضعیف می شود و در این دراز مدت توانایی تلمبه کردن خون را از دست می دهد و دچار نارسایی می شود.

فشارخون بالا می تواند سوخت و ساز بدن را دچار مشکل کند و بر فرآیندهای تفکر، حافظه و یادگیری تاثیر بگذارد. اختلال شناختی و زوال عقل بین بیماران مبتلا به فشارخون بیشتر از سایرین است.

پزشکان چه داروهایی تجویز می کنند ؟

ایجاد تغییر در شیوه زندگی، اولین قدم برای کنترل فشارخون است، اما بعضی اوقات این کفایت نمی کند و پزشک مجبور می شود از داروهای کنترل کننده فشارخون کمک بگیرد. تصمیم اینکه داروی شما باید از بین کدام دسته از داروهای فشارخون انتخاب شود به عهده پزشک معالج می باشد.

از دست خودمان چه کمکی بر می آید ؟

مصرف دارو تنها بخشی از درمان فشارخون است، اگر به این بیماری دچار هستید باید سبک زندگی تان را تغییر بدهید، متاسفانه فشارخون از آن بیماری هایی نیست که بتوانید یک بار آن را درمان کنید، این بیماری تا آخر عمر نیاز به مراقبت و توجه شما دارد. برای اینکه فشارخون تان را برای همیشه تحت کنترل داشته باشید به این توصیه ها عمل کنید.

1-..تغذیه سالم و رسیدن به وزن ایده آل : این رویکرد غذایی روی مصرف میوه – سبزی – حبوبات و مواد غذایی سبوس دار و لبنیات کم چرب تاکید دارد. مصرف پتاسیم را هم بیشتر کنید و در مقابل مصرف چربی و میزان سدیم باید محدود شود، اگر اضافه وزن داشته باشید باید وزنتان را کم کنید.

2-..از استرس بکاهید.

3-..فشارخون خود را در خانه اندازه بگیرید : این کار را باید طبق روال ثابت انجام بگیرد. اندازه گیری فشارخون در خانه این حسن را دارد که فشارخون اندازه گیری شده به اندازه واقعی نزدیکتر است و تحت استرس و خستگی افزایش نیافته است. این کار به شما و پزشک کمک می کند تا به میزان اثربخشی دارو و عوارض احتمال بیماری آگاهی پیدا کنید.

– داروهایتان را درست مصرف کنید : دارو را طبق دستور و راس ساعت مقرر مصرف کنید. اقدام به قطع خودسرانه یا تغییر دارو نکنید. این کار باید با نظر پزشک انجام بگیرد.

5- به طور مرتب نزد پزشک بروید : در درمان بیماری فشارخون، یک سیستم درمانی دو نفره وجود دارد که اعضای آن شما و پزشک
معالج تان تشکیل می دهید.

بخور نخورهای فشارخون

1-..برخی مواد غذایی می توانند به طور طبیعی فشارخون را پایین بیاورند. کرفس – پیاز – سیر – چای سبز – خرما – گلابی – زیتون و برگ زیتون – تره فرنگی – سویا – گوجه فرنگی – گریپ فورت و لیموترش از این جمله اند. مصرف این مواد به معنی قطع درمان دارویی نیست.

2-..تامین پتاسیم بدن برای بیماران مبتلا به فشارخون ضروری است. موز – آناناس – زردآلو – انجیر – گریپ فورت – هلو – سیب زمینی – سیر – بروکلی – قارچ و گوجه فرنگی و … انواع سبزی و حبوبات از منابع خوب پتاسیم هستند.

3-..از آنجا که در حین طبخ از نمک استفاده می شود، دیگر لزومی ندارد هنگام سرو غذا دست به نمکدان ببرید. می توانید از گلپر – آویشن – نعناع خشک یا کنجد به جای نمک استفاده کنید.

در تهیه غذاهای آماده و نوشابه ها سدیم فراوانی به کار می رود، سوسیس – کالباس – کنسرو گوشت – انواع برگرها و سایر فرآورده های گوشتی – ماهی دودی شده یا کنسرو شده با انواع سس ها، سوپ ها و کنسروهای آماده – عصاره های گوشت حاوی مقادیر بالای نمک هستند و باید مصرفشان را محدود کنید.

4-..محصولات لبنی (شیر – ماست – پنیر) کلسیم فراوانی دارند.

5-..حبوبات سرشار از فیبرهای محلول در آب هستند و استفاده از آنها می تواند به کاهش فشارخون کمک کند و صد البته به عنوان منبع تامین کننده پروتئین مورد نیاز بدن به حساب بیایند.

6-..در بین انواع گوشتها، ماهی بهترین انتخاب است، چربی ماهی نه تنها موجب عوارض قلبی عروقی نمی شود بلکه به سلامت قلب و عروق کمک می کند.

7-..کره – خامه – سس – مارگارین – چربی های هیدورژنه و روغن های جامد را از برنامه غذایی تان کنار بگذارید. به جای آنها از روغن زیتون یا دیگر انواع روغن های گیاهی مایع و روغن ماهی استفاده کنید.

8-..مغزها و دانه های گیاهی مثل گردو را وارد برنامه غذایی روزانه خود بکنید.