عریف حاملگی خارج از رحم : حاملگی خارج از رحم به حالتی گفته میشود که تخمک لقاح یافته در جایی به غیر از جداره داخلی رحم مستقر میشود و شروع به رشد میکند.
۹۸% حاملگی های خارج از رحم درون لوله های رحمی اتفاق می افتد. در نقاط دیگری مثل تخمدان , گردن رحم و حفره شکمی نیز رخ میدهد. اصلی ترین خطری که توسط حاملگی خارج از رحم ایجاد میشود پارگی است که به خونریزی داخلی منجر میشود.
عوامل مستعد کننده حاملگی خارج از رحمی :
1) بیماریهای التهابی لگن(PID)-عفونت های لگنی
۲) سابقه ابتلاء به حاملگی خارج رحمی (بالاترین ریسک ابتلاء ۱۵% پس از تجربه حاملگی خارج از رحم اول و۳۰% پس از تجربه حاملگی خارج از رحم دوم)
۳) آندومتریوز
۴) فیبروم
۵) چسبندگی های لگنی
6) استفاده از IUD (50% زمانی که برای جلوگیری از بارداری از IUD استفاده میکنند خارج از رحم صورت می پذیرد)
۷) مصرف سیگار در دوران نزدیگ به لقاح.
علائم و نشانه های حاملگی خارج از رحم :
۱) درد در ناحیه شکم
۲) عدم وجود قاعدگی
۳) خونریزی واژینال یا لکه بینی
۴) حالت تهوع و استفراغ
۵) دردهای تیز در ناحیه پایین شکم
۶) احساس درد در یکی از طرفین شکم
۷) احساس ضعف و سرگیجه
۸) احساس درد در ناحیه شانه، گردن
اگر یکی از عوامل خطر ذکر شده را دارید سریعا به پزشک زنان خود مراجعه کنید. کسی که دچار بارداری خارج رحمی شده است باید تحت درمان قرار گیرد.
اگر لوله رحمی دچار آسیب و پارگی شده است و خونریزی کرده است باید سریعا تشخیص داده شود و برای توقف خونریزی به اتاق عمل فرستاده شود.
برخی پزشکان بسته به میزان پارگی ایجاد شده به برداشتن تخمدان و لوله رحمی اقدام میکنند.اگر برای برداشتن جنین و ترمیم لوله رحمی، لوله رحمی پاره نشده از جراحی لاپاراسکوپی استفاده میکنند. در صورت پارگی لوله رحمی که میتواند منجر به ترک شود که معمولا رنگ لبها و انگشتان رنگ طبیعی خود را از دست میدهند و کبود میشوند و عرق زیادی میکند و آشفته و بیقرار میشود و نبض سریع و تنفس کم میشود که پزشکان ترجیح میدهند به روش لاپاراتومی ( باز کردن شکم) بیمار را جراحی کنند.
چگونه میتوان از بارداری های خارج رحمی پیشگیری کرد ؟
۱) از هرگونه بیماری منتقله از راه جنسی مانند سوزک پیشگیری کنید
۲) از هر گونه شرایطی که منجر به زخم و آسیب لوله های رحمی میشود پرهیز کنید
۳) اگر سیگار مصرف میکنید و قصد باردار شدن دارید حتما اقدام به ترک سیگار نمایید.
روش های تشخیص حاملگی خارج از رحمی:
1) آزمایش BHCG (حاملگی)
۲) سونوگرافی واژینال
بهتر است و توصیه میکنند که بعد از بارداری خارج رحمی تا ۳ ماه بارداری بعدی به تعویق بیفتد تا وضعیت جسمی برای بارداری طبیعی کاملا بهبود پیدا کند.۶۰% این زنان طی ۱۸ ماه بعد از بیماری حاملگی طبیعی خواهند داشت.
نکته: انجام لاپاراسکوپی یا لاپاراتومی با نظر پزشک معالج صورت گیرد.
مزایای تکنیک لاپاراسکوپی به لاپاراتومی این است که میزان خونریزی کمتر بوده و احتمال چسبندگی های پس از عمل کاهش می یابد و دوران نقاهت و مدت بستری در بیمارستان به زمان کمتری نیاز دارد.